Sztoła traci wodę. Malowniczo położona rzeka, to jeden z najważniejszych dopływów Białej Przemszy [ZDJĘCIA]

Sztoła, niezwykle malowniczo wijąca się po małopolskiej i śląskiej ziemi rzeka wkrótce może przejść do historii. Ma to związek z wyłączeniem systemu odwadniania kopalni 'Olkusz-Pomorzany'. Część pomp już nie działa, a przekłada się to na obniżenie poziomu wody w Sztole (kiedyś zwanej Czartorią). Na rzece trwa obecnie odławianie ryb, które są przenoszone do Białej Przemszy. Sztoła nie pierwszy raz cierpi z powodu kopalni. Wydobywanie - pod jej korytem - rud cynku i ołowiu sprawiło, że powstał tzw. lej depresyjny. To właśnie w nim zaginął główny ciek rzek. Sztoła jednak istniała dzięki wodzie wypompowanej z kopalnianego wyrobiska. Działo się to za pośrednictwem rzeki Baba. Zdjęcia, które prezentujemy to zasługa Dominika Żurka.

Dominik Żurek

1 z 26

Sztoła, niezwykle malowniczo wijąca się po małopolskiej i śląskiej ziemi rzeka wkrótce może przejść do historii. Ma to związek z wyłączeniem systemu odwadniania kopalni 'Olkusz-Pomorzany'. Część pomp już nie działa, a przekłada się to na obniżenie poziomu wody w Sztole (kiedyś zwanej Czartorią). Na rzece trwa obecnie odławianie ryb, które są przenoszone do Białej Przemszy. Sztoła nie pierwszy raz cierpi z powodu kopalni. Wydobywanie - pod jej korytem - rud cynku i ołowiu sprawiło, że powstał tzw. lej depresyjny. To właśnie w nim zaginął główny ciek rzek. Sztoła jednak istniała dzięki wodzie wypompowanej z kopalnianego wyrobiska. Działo się to za pośrednictwem rzeki Baba. Zdjęcia, które prezentujemy to zasługa Dominika Żurka.

W lasach okalających rzekę spotyka się wiele zwierząt - m.in. łosie, sarny, dziki oraz 170 gatunków roślin. To więcej niż w Pienińskim Parku Narodowym.

Dominik Żurek

2 z 26

W lasach okalających rzekę spotyka się wiele zwierząt - m.in. łosie, sarny, dziki oraz 170 gatunków roślin. To więcej niż w Pienińskim Parku Narodowym.

Rzeka - o długości ok. 14 kilometrów - wije się malowniczo przez las 'rzeźbiąc' wąwozy i zakola. Można ją podziwiać spacerując wzdłuż brzegów. Można i z kajaka.

Dominik Żurek

3 z 26

Rzeka - o długości ok. 14 kilometrów - wije się malowniczo przez las 'rzeźbiąc' wąwozy i zakola. Można ją podziwiać spacerując wzdłuż brzegów. Można i z kajaka.

Sztoła jest jednym z najważniejszych lewobrzeżnych dopływów Białej Przemszy, do której wpada w osadzie Ryszka w Sławkowie. Z miejscowego ujęcia wody przez lata korzystał Sosnowiec. Poboru wód zaprzestano w 2005 roku z powodu podwyższonego poziomu ołowiu.

Dominik Żurek

4 z 26

Sztoła jest jednym z najważniejszych lewobrzeżnych dopływów Białej Przemszy, do której wpada w osadzie Ryszka w Sławkowie. Z miejscowego ujęcia wody przez lata korzystał Sosnowiec. Poboru wód zaprzestano w 2005 roku z powodu podwyższonego poziomu ołowiu.

ZGH informowało nas, że wyłączenie odwodnienia żadnej katastrofy nie spowoduje. Firma zaznaczała, że dojdzie do istotnego zmniejszenia przepływu wody w rzekach, których obecne przepływy były sztucznie zwiększone przez wody z odwodnienia kopalń. Ma być to - wg ZGH - zjawisko czasowe, po którym dojdzie do odtworzenia naturalnych przepływów. 'Może to potrwać od kilku do kilkudziesięciu lat, co w skali życia kolejnych pokoleń nie jest długo'.

Dominik Żurek

5 z 26

ZGH informowało nas, że wyłączenie odwodnienia żadnej katastrofy nie spowoduje. Firma zaznaczała, że dojdzie do istotnego zmniejszenia przepływu wody w rzekach, których obecne przepływy były sztucznie zwiększone przez wody z odwodnienia kopalń. Ma być to - wg ZGH - zjawisko czasowe, po którym dojdzie do odtworzenia naturalnych przepływów. 'Może to potrwać od kilku do kilkudziesięciu lat, co w skali życia kolejnych pokoleń nie jest długo'.

Wędkarze odławiają ryby, które zostały w odciętych zakolach rzek, i przenoszą je do Białej Przemszy oraz jej dopływów. PZW informuje, że odłów odbywa się 'przy użyciu atestowanych elektrycznych narzędzi do połowu ryb'. Staraliśmy się dowiedzieć, jak przebiega ten 'prądowy' proces. Pracownica sekretariatu PZW odpowiedziała, że wszystkie osoby, które mają specjalistyczną wiedzę na ten temat są na miejscu. Zapewniła jednak, że jest to bezpieczne dla odławianych ryb.

Dominik Żurek

6 z 26

Wędkarze odławiają ryby, które zostały w odciętych zakolach rzek, i przenoszą je do Białej Przemszy oraz jej dopływów. PZW informuje, że odłów odbywa się 'przy użyciu atestowanych elektrycznych narzędzi do połowu ryb'. Staraliśmy się dowiedzieć, jak przebiega ten 'prądowy' proces. Pracownica sekretariatu PZW odpowiedziała, że wszystkie osoby, które mają specjalistyczną wiedzę na ten temat są na miejscu. Zapewniła jednak, że jest to bezpieczne dla odławianych ryb.

'(...) Realizacja nieprzemyślanego planu likwidacji kopalni Olkusz-Pomorzany przez samoistne zatapianie, z całkowitym zatrzymaniem kompensacyjnego zrzutu wód do rzek Baba, Sztoła, Biała i Biała Przemsza (majątek Skarbu Państwa), doprowadzi nieuchronnie do likwidacji tych rzek i potężnej szkody w środowisku w postaci zagłady ekosystemu z cennymi zbiorowiskami roślin i zwierząt. Dodatkowo nie może być mowy o odbudowie zasobów wód podziemnych, gdyż na znacznej części leja depresji (około 450 km kw.) ulegną one skażeniu do poziomu, który uniemożliwi ich jakiekolwiek gospodarcze wykorzystanie' - informował Mariusz Czop profesor, hydrolog z AGH w Krakowie.

Dominik Żurek

7 z 26

'(...) Realizacja nieprzemyślanego planu likwidacji kopalni Olkusz-Pomorzany przez samoistne zatapianie, z całkowitym zatrzymaniem kompensacyjnego zrzutu wód do rzek Baba, Sztoła, Biała i Biała Przemsza (majątek Skarbu Państwa), doprowadzi nieuchronnie do likwidacji tych rzek i potężnej szkody w środowisku w postaci zagłady ekosystemu z cennymi zbiorowiskami roślin i zwierząt. Dodatkowo nie może być mowy o odbudowie zasobów wód podziemnych, gdyż na znacznej części leja depresji (około 450 km kw.) ulegną one skażeniu do poziomu, który uniemożliwi ich jakiekolwiek gospodarcze wykorzystanie' - informował Mariusz Czop profesor, hydrolog z AGH w Krakowie.

- Trzy rzeki Baba, Biała i Sztoła przestaną istnieć. Ekosystem rzeki Białej Przemszy, która w 80 procentach jest zasilana ich wodami, zostanie zniszczony. Zatrute zostaną również ujęcia wody pitnej dla mieszkańców Dąbrowy Górniczej, Zawiercia, Olkusza, Sławkowa, Bukowna, a z czasem także Jaworzna, Sosnowca i kolejnych miast Metropolii - wylicza Włodzimierz Wieczorek, który z podobnymi sobie społecznikami, od wielu lat promuje naturę, rekreację i turystykę kajakową w zlewniach rzeki Biała Przemsza.

Dominik Żurek

8 z 26

- Trzy rzeki Baba, Biała i Sztoła przestaną istnieć. Ekosystem rzeki Białej Przemszy, która w 80 procentach jest zasilana ich wodami, zostanie zniszczony. Zatrute zostaną również ujęcia wody pitnej dla mieszkańców Dąbrowy Górniczej, Zawiercia, Olkusza, Sławkowa, Bukowna, a z czasem także Jaworzna, Sosnowca i kolejnych miast Metropolii - wylicza Włodzimierz Wieczorek, który z podobnymi sobie społecznikami, od wielu lat promuje naturę, rekreację i turystykę kajakową w zlewniach rzeki Biała Przemsza.

- Stracimy bezpowrotnie zielony, tętniący życiem ekosystem. Nie będzie informacji o kolejnych rodzinach bobrów nad Przemszą. O unikalnych storczykach i całej dzikiej przyrodzie podziwianej przez kajakarzy. Skończą się bowiem spływy kajakowe. Przestaną działać lokalne elektrownie wodne. Rację bytu straci młyn w Okradzionowie - mówi Włodzimierz Wieczorek, prezes zarządu Związku Stowarzyszeń 'Zielony Ring Przemszy'.

Dominik Żurek

9 z 26

- Stracimy bezpowrotnie zielony, tętniący życiem ekosystem. Nie będzie informacji o kolejnych rodzinach bobrów nad Przemszą. O unikalnych storczykach i całej dzikiej przyrodzie podziwianej przez kajakarzy. Skończą się bowiem spływy kajakowe. Przestaną działać lokalne elektrownie wodne. Rację bytu straci młyn w Okradzionowie - mówi Włodzimierz Wieczorek, prezes zarządu Związku Stowarzyszeń 'Zielony Ring Przemszy'.

- Przepływy są ograniczone. Stan wody będzie się zmieniał. Nasi pracownicy są w terenie i na bieżąco to monitorują. Nie mamy jednak narzędzi ani środków, żeby zmusić ZGH do zaprzestania tego procesu - mówi Linda Hofman, rzeczniczka prasowa Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Gliwicach - Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie.

Dominik Żurek

10 z 26

- Przepływy są ograniczone. Stan wody będzie się zmieniał. Nasi pracownicy są w terenie i na bieżąco to monitorują. Nie mamy jednak narzędzi ani środków, żeby zmusić ZGH do zaprzestania tego procesu - mówi Linda Hofman, rzeczniczka prasowa Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Gliwicach - Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie.

ZGH przypomina, że likwidacja kopalni Olkusz-Pomorzany odbywa się zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, a także na podstawie opracowanego przez ZGH 'Bolesław' SA i zatwierdzonego przez wszystkie uprawnione do tego organy oraz instytucje 'Planu likwidacji zakładu górniczego'.

Dominik Żurek

11 z 26

ZGH przypomina, że likwidacja kopalni Olkusz-Pomorzany odbywa się zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, a także na podstawie opracowanego przez ZGH 'Bolesław' SA i zatwierdzonego przez wszystkie uprawnione do tego organy oraz instytucje 'Planu likwidacji zakładu górniczego'.