W Będzinie ma obecnie dom, ale to w Sosnowcu jest zawsze u siebie. Podczas spaceru po rodzinnym mieście Michał Czernecki opowiada, jak bardzo chciał stąd kiedyś uciec i jak chętnie dziś wraca do domu.
Milowice to dzielnica, w której spędzałem w dzieciństwie wiele czasu. Tu mieszkała moja babcia. Tu razem z dwoma kuzynami wędrowaliśmy po dzikim i tajemniczym parku, zwanym dziś parkiem Tysiąclecia. Wtedy to miejsce wyglądało zupełnie inaczej. Teraz można usiąść pod drewnianą wiatą albo przemierzać crossowe szlaki dla rowerzystów, wyznaczone wśród drzew.
Dawniej w okolicy biegły kopalniane tory, po których kursowały pociągi. Kiedy zbliżał się skład, mój starszy kuzyn potrafił błyskawicznie wskoczyć na ostatni wagon i przejechać tak dobre kilkaset metrów. Staliśmy w osłupieniu i trochę w zazdrości. Zresztą, fascynacja pociągami wcale mu nie minęła i dziś pracuje na kolei.
Na pobliskim osiedlu Kalety, w samym środku ogródków działkowych, jest staw. Raz udało mi się tam nietypowo złowić karpia. Pamiętam, że tego dnia przyjechaliśmy nad staw rowerami. Jedna z ryb pływała na płyciźnie i była dość niemrawa. Trafiłem ją metalową pompką rowerową, jak się okazało, ze skutkiem śmiertelnym. Reakcja wędkarzy, którzy widzieli moje "łowy", była, mówiąc delikatnie, nerwowa: musieliśmy się szybko ewakuować.
Potem dowiedziałem się, że ryby były w okresie ochronnym, bo miały tarło. To dlatego poszło mi tak gładko. Kiedy stanąłem w progu mieszkania z karpiem pod pachą, ojciec nie uwierzył w moją historię łowiecką. Mama nie pytała o szczegóły, a karp przydał się na kolację.
Ostatnio o Sosnowcu zrobiło się głośno, bo właśnie u nas trwa równanie z ziemią hipermarketu. To pierwszy taki przypadek w Polsce. Przyglądam się tej sytuacji, bo ma ona dla mnie co najmniej kilka wymiarów. Po pierwsze, niesamowite jest to, że zabetonowana przestrzeń i parking, na który przez lata regularnie wylewano środki chemiczne, by wyplewić niechcianą zieleń, potrafi odrodzić się w kilka miesięcy. Kiedy tylko zamknięto sklep, z każdej szczeliny zaczęły wyrastać trawy, samosiejki drzew i w szybkim tempie cały plac wokół marketu zmienił się diametralnie. Wierzę w to, że chociaż na co dzień mocno nadużywamy gościnności matki natury, ona wciąż ma siłę, żeby się odradzać. Myślę, że jesteśmy dla niej rodzajem eksperymentu i jeśli w pewnym momencie uzna, że jednak nie spełniamy jej oczekiwań, po prostu wymieni nas na inny, lepszy gatunek. Tak jak stało się to kiedyś z dinozaurami.
Zniknięcie wielkiego centrum handlowego to dla mnie również znak, że nie zawsze wygrywają ekonomiczne kalkulacje i wiedza marketingowców o tym, jak skłonić ludzi do wydawania większych pieniędzy. Ustawienie odpowiedniego oświetlenia, wyszczuplających luster i regałów z chlebem na końcu alejki to, jak widać, wcale nie musi być recepta na sukces.
Mieszkałem z żoną niemal w każdej dzielnicy Krakowa, potem przez moment w Sosnowcu, aż w końcu osiedliśmy w Będzinie. Dodatkowo niedawno wynająłem mieszkanie w Warszawie. Pierwszą rzecz, którą muszę zrobić, żeby "oswoić" okolicę i poczuć się jak u siebie, to poznać na bazarku jakąś "panią Małgosię", od której będę kupował chleb, czy "pana Władka", który zawsze fachowym okiem obejrzy samochód. Oboje z żoną mamy silną potrzebę nawiązywania i pielęgnowania takich relacji. W wielkich marketach nie jest to w ogóle możliwe. Wygląda na to, że powoli dostrzega to coraz więcej osób.
Wychowałem się w bloku przy ulicy Hallera. Przez lata między wieżowcami stał stary plac zabaw, na którym koncentrowało się życie wszystkich dzieciaków z okolicy. Mieliśmy swój własny świat. Bramą do niego były dwie stojące obok siebie wiśnie. Przechodząc pod nimi, mówiliśmy, że idziemy "na drugą stronę". Wiosną to była bardzo kwiecista brama, a latem uginała się od owoców.
Przeskakiwaliśmy przez ogrodzenie przedszkola, obserwowaliśmy mieszkającego za tajemniczym płotem sąsiada, który nas przerażał. Jeśli komuś wpadła piłka do jego ogrodu, byliśmy przekonani, że nieszczęśnik już jest zgubiony. Raz odważyliśmy się zakraść na teren tej budzącej grozę posesji. Chyba z wrażenia i emocji dziś w ogóle nie pamiętam, co tam widzieliśmy.
Kiedy miałem 15-16 lat przyjaźniłem się z Jankiem. Obok mojego rodzinnego bloku przebiega najruchliwsza w kraju droga. Wtedy nikt jeszcze nie stawiał ekranów dźwiękochłonnych, a akurat na wysokości naszego osiedla S86 rozwidla się w stronę Warszawy i Krakowa. Siadywaliśmy z Jankiem na ławce i przy kosmicznych ilościach papierosów snuliśmy plany i marzyliśmy o lepszym życiu gdzieś w świecie. Pewnego dnia w końcu odważyliśmy się uciec, a za cel wybraliśmy sobie Holandię i uliczną grę na gitarach. Miałem wtedy problemy w szkole, bo niefortunnie zdecydowałem się na technikum elektroniczne, w którym zupełnie nie umiałem się odnaleźć. Wcześniej mój tata ciężko zachorował i zmarł. To był okres, kiedy ja sam nie byłem pewien, czy chcę żyć.
Zupełnie innym powietrzem odetchnąłem, gdy trafiłem do VI Liceum Ogólnokształcącego im. Janusza Korczaka. Moją wychowawczynią była Barbara Jastrzębska. Wspaniały, mądry człowiek i pedagog. Wypracowaliśmy sobie wzajemny szacunek i zaufanie zamiast zakazów i bezmyślnej dyscypliny. Popełnialiśmy błędy i sami ponosiliśmy ich konsekwencje. Po korytarzu chodziłem z gitarą, w wielkim szarym swetrze i farbowanych dzwonach, które znalazłem w lumpeksie.
Kiedy na lekcjach języka polskiego trzeba była omawiać "Krótką rozprawę między trzema osobami: panem, wójtem a plebanem", okropnie się przy tym nudziliśmy. Zaproponowaliśmy naszej nauczycielce Beacie Fajfer, że zrobimy własną inscenizację tego utworu. Przy kolejnych lekturach robiliśmy podobnie, aż stało się to naszą klasową tradycją. Pewnego dnia nauczycielka spytała, czy nie myślałem o szkole aktorskiej. Nigdy mnie nie ciągnęło w tę stronę. Zresztą, dopiero dochodziłem do siebie po tym okresie, gdy nie radziłem sobie z rzeczywistością. Plany na przyszłość jeszcze w ogóle nie mieściły mi się w głowie. Wydawało mi się, że to dość wariacki pomysł. Dotąd nie brałem udziału w żadnym konkursie recytatorskim, a w teatrze byłem zaledwie kilka razy.
Okazało się, że w osiedlowej bibliotece kółko teatralne prowadzi Tomasz Zaród, aktor i reżyser. Wszystko, czego dowiedziałem się o teatrze w tamtym okresie, zawdzięczam właśnie jemu. Złożyłem dokumenty do Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie. Potem jednak powiedziałem sobie: "Czernecki, gdzie ty się pchasz" i ostatecznie nie pojechałem na egzaminy. Zamiast tego spędziłem rok na zaocznym kulturoznawstwie na Uniwersytecie Śląskim. Trafiłem też do policealnej szkoły pracowników służb społecznych. Byłem tam zaledwie przez miesiąc i jak się okazało, tylko po to, żebym mógł poznać moją przyszłą żonę. Studiując kulturoznawstwo, upewniłem się też, że nie chcę patrzeć na teatr i o nim dyskutować, ale chcę teatr tworzyć.
W Sosnowcu nadal najważniejsza jest dla mnie Pogoń. To samowystarczalna dzielnica. Kiedy tu jestem, nie potrzebuję centrum miasta. Jest park, są klimatyczne kawiarnie i wspomnienia. Gdzieś w oddali czuć nawet krakowską atmosferę. Chociaż tak naprawdę podczas studiów w ogóle nie korzystałem z uroków życia dawnej stolicy. Cały czas poświęcałem na naukę. Krzysiek Globisz na pierwszych zajęciach powiedział, że jeśli chcemy być aktorami, sami musimy nad tym pracować. On może nam pomóc, ale tak naprawdę w ogóle nie leży to w jego interesie. Kształci przecież swoich potencjalnych zawodowych konkurentów. To było uczciwe i szczere, nawet jeśli trochę na wyrost.
Starałem się chyba nawet za bardzo. Po latach, na jednej z premier, dostałem od dziewczyny, która znała mnie ze studiów, pamiątkowy magnes. Mam go do dziś. Na odwrocie jest napisane: "Warto było przejść tę drogę, żeby przekonać się, że jednak nie jesteś bucem".
Po studiach trafiłem na etat do Teatru Starego. Grałem obok legendarnych postaci pod okiem najwybitniejszych reżyserów. Potem, już w Teatrze Dramatycznym w stolicy, znalazłem swoją idealną formę teatru i wymarzonego reżysera. To Ondrej Spišák. To jego nadzwyczajnej wrażliwości, talentowi i doświadczeniu zawdzięczam swoje najlepsze lata i premiery w teatrze. Do 2006 roku mieszkaliśmy z żoną w Krakowie, a na świecie pojawił się pierwszy syn. Uznaliśmy, że czas na stabilizację. Pomyślałem, że skoro mam etat w teatrze, weźmiemy kredyt mieszkaniowy. Szybko jednak przekonałem się, że sam teatr nie wystarczy na godne życie. Sezon grania skończył się dla mnie w maju. Do października zostaliśmy na tzw. gołej pensji. Pieniędzy nie starczało nawet na spłatę raty kredytu. Decyzja o wyjeździe do Warszawy była więc odpowiedzią na pytanie z gatunku: "być albo nie być".
Problemy finansowe udało się nam pokonać, ale w ciągu miesiąca w domu bywałem najwyżej tydzień. W ten sposób nadszedł czas zupełnie innych kłopotów. Dopiero po kilku latach takiego życia wypracowaliśmy model optymalny. Staram się być w domu przez 3-4 dni w tygodniu. Wówczas jak najwięcej czasu poświęcam synom. Żona z kolei może wtedy zająć się pracą. Jedyny mankament tego rozwiązania jest taki, że my wciąż się mijamy, ale pracujemy i nad tym. Mamy plan na przyszłość. Wiemy, że kiedy chłopcy założą już własne rodziny, nam do pełni szczęścia we dwoje potrzebny będzie już tylko szum morza.
W centrum Sosnowca jest dla mnie jedno ważne miejsce. Cenię w miastach przestrzeń i ład architektoniczny. Odnajduję je też u nas, szczególnie na alei Zwycięstwa. Podoba mi się zwłaszcza rząd kamienic i równy szpaler drzew, prowadzący prosto do urzędu miejskiego. Dziś efekt psują zaparkowane wszędzie samochody, ale kiedyś był to naprawdę elegancki deptak, po którym w niedzielę przechadzali się szykowni mieszkańcy.
Kiedy chodziłem do liceum, dla niektórych moich rówieśników to było popularne miejsce weekendowych spotkań. Mnie "alejki" kojarzą się jeszcze z niezwykłym, apokaliptycznym snem, który pamiętam do dziś. W dodatku przyśnił mi się on w dwóch odcinkach. Najpierw śniłem, że wyglądam przez okno w swoim pokoju i nad Katowicami widzę wielki nuklearny wybuch.
Kilka lat później uczestniczyłem w atomowej zagładzie z innej perspektywy, stojąc właśnie na alei Zwycięstwa. Nie mogłem się ruszyć, choć przecież powinienem uciekać. Z jednej strony widok nuklearnego grzyba był przerażający, a z drugiej hipnotyzująco piękny. Myślę o tym śnie za każdym razem, gdy słyszę zdziwienie, że ludzie zamiast ratować się, wolą nagrywać telefonem pożar czy huragan.
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze