Dwa lata temu pisaliśmy o niezwykłej pasji Romana Koweni, fotografa amatora, który przywraca pamięć o dawnym Będzinie, "wtapiając" unikalne, stare zdjęcia we współczesne tło. Od tamtej pory działalność miłośnika jednego z najstarszych miast regionu bardzo się rozwinęła, a facebookowy fanpage "Będzin w starej i nowej fotografii" ma już blisko 5 tysięcy fanów. Dzięki temu do fotografa trafia coraz więcej niezwykłych pamiątek z dawnych lat. Zazwyczaj obserwatorzy projektu nie mają problemu z rozwikłaniem zagadki, gdzie zrobiono zdjęcia, ani nawet kto jest na fotografiach.
Symboliczną nagrodą w konkursach Romana Koweni jest wizerunek będzińskiej Nike, pomnika, który w latach 30. zeszłego wieku zdobił plac 3 Maja. Wysoki cokół w kształcie błyskawicy, a na nim naga kobieta, trzymająca wieniec laurowy - symbol zwycięstwa. Pomnik został zburzony przez Niemców, ale zdaniem fotografa wciąż jest ważnym symbolem miasta.
- Nasze będzińskie skarby to zamek, herb i właśnie Nike. Bardzo chciałbym, żeby zbliżająca się rocznica stulecia odzyskania przez Polskę niepodległości stała się okazją do dyskusji o odbudowie tego monumentu - mówi pan Roman.
mat. Będzin na starej i nowej fotografii
Jak przekonuje będziński społecznik, rozrastający się facebookowy projekt ma szczęście do ludzi, którzy wspierają jego rozwój. - Niedawno wręczaliśmy zdjęcie wirtualnej Nike, teraz jest to obraz autorstwa Grzegorza Chudego, ale już niedługo będą to prawdziwe pocztówki, które będzie można postawić sobie na przykład na biurku - mówi Roman Kowenia.
Czasem do rąk pana Romana trafiają fotografie, przedstawiające miejsca, które trudno zidentyfikować. Tak było w przypadku zniszczonej fotografii z 1939 roku, na której widnieje prawdopodobnie ulica Zamkowa i ruiny synagogi. Aby to ustalić, potrzebna była burzliwa dyskusja, konsultacje, przywołanie w pamięci nieistniejących już zabudowań, a do tego kilka wizji lokalnych i kilkadziesiąt zdjęć.
Roman Kowenia/skrzyżowanie ulicy Zamkowej z Czeladzką
Ulica Czeladzka z widokiem na fragment ulicy Zamkowej
Czasem okazuje się, że w rozwikłaniu zagadki starych fotografii pomagają mieszkańcy Będzina, którzy rozpoznają na zdjęciach swoich przodków. Tak było w przypadku fotografii przedstawiającej kilku będzińskich szewców. Zdjęcia w swoim rodzinnym archiwum odnalazł Adam Gołębiowski, sosnowiecki rzemieślnik.
Okazało się, że młody szewc, siedzący w samym środku to pradziadek pana Przemysława. Od razu udało się ustalić, że fotografię zrobiono prawdopodobnie w latach 20-tych ubiegłego wieku na Zawalu, gdzie przed wojną mieszkał właśnie pradziadek Antonii.
Jak się okazuje, Będzin kryje jeszcze wiele tajemnic. Podczas wyburzania jednego z budynków, mieszkaniec miasta, pan Marek Jarosiński natrafił na pudełko z fotografiami na szkle.
archiwum Marka Jarosińskiego
- Ta technika wskazuje, że zdjęcia mają około 100 lat. Miałem po cichu nadzieję, że zobaczymy na niej widoki ówczesnego Będzina, jednak okazało się, że to głównie fotografie rodzinne. Osoby na zdjęciu są najwyraźniej dobrze sytuowane. Budują dom, są na wakacjach nad morzem, potem pozują na schodach wybudowanego już budynku. Byłem trochę zawiedziony, jednak dziś wiemy już najprawdopodobniej, że to rodzina przedwojennego dyrektora będzińskich wodociągów. Niedługo potwierdzi się również, czy udało nam się zlokalizować dom, który na zdjęciach dopiero powstawał. Ta historia jest fascynująca, choć jeszcze niedokończona - opowiada Roman Kowenia.
Czasem odnalezione zdjęcia mają dla miłośnika Będzina bardzo osobisty wymiar. Tak było ze zdjęciem z 1926 roku, które przedstawia mieszkańców Góry Zamkowej w dniu, w którym w tych rejonach w końcu podłączono wodę.
- Widać tu dom, w którym wychowała się moja żona - uśmiecha się fotograf.
archiwum Tomasza Sopla
Lokalna aktywność Romana Koweni to nie tylko projekt Będzin w starej i nowej fotografii. Miłośnik miasta organizuje również fotograficzne plenery, uczestniczy w wystawach, udostępnia swoje zbiory do regionalnych wydawnictw (jego fotografie można oglądać np. w wydanym ostatnio albumie Tomasza Kostro pt. "Zagłębie, którego nie ma"). Współpracował także przy projekcie związanym z rewitalizacją Wojkowic, wydaniem albumu z okazji 60-lecia będzińskiej Syberki.
Roman Kowenia
- Jestem w trakcie przygotowywania wystawy dla czeladzkiego muzeum. To będzie kilkadziesiąt realizacji podobnych do tych, które prezentujemy dla Będzina. Nie było łatwo, ale dzięki pomocy napotkanych ludzi, udało mi się lokalizować miejsca przedstawione na starych zdjęciach. Co ciekawe, kiedy pewnego dnia fotografowałem rynek, z samochodu wysiadł mężczyzna i zaczął robić komórką zdjęcia okolicy. Szybko okazało się, że to burmistrz Zbigniew Szaleniec - śmieje się fotograf.
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze